donderdag 6 november 2008

Tempelhof

Vorige week sloot Flughafen Tempelhof de deuren. Deze West-Berlijnse locatie heeft een zwaar beladen historische betekenis. Eind jaren veertig fungeerde het door Hitler gebouwde complex namelijk als eindpunt van de luchtbrug, die het tijdelijk omsingelde West-Berlijn moest bevoorraden.

De kranten schreeuwden gans oktober moord en brand. Bladzijden vol pathetische lulkoek, zoals: "30 oktober 2008 zal voor altijd in het geheugen van de Berlijners gegrift blijven". Geen rechtzaak, protestbeweging of volksraadpleging (60% tegen de sluiting, maar onvoldoende opkomst) kon de sluiting echter tegenhouden.

Ook ministers en bedrijfslui waren in rouw. Niet omwille van het unieke landingsgebeuren, met een prachtig uitzicht en naast een kudde grazende schapen. Wel omdat uitchecken nergens zo vlot verliep als in Tempelhof. Hier wandelden passagiers geen marathon op horizontale roltrappen, maar belandden ze meteen in de grote hal, waar alle bagage op één (1!) bagageband cirkelde. De rolcontainer vlotjes in de U-Bahn duwen, en twintig minuutjes later triomferen aan Brandenburger Tor.

In Berlijn schieten nog twee luchthavens over. De bedoeling is dat ook Tegel, vooralsnog het belangrijkste vliegveld, binnenkort sluit. Schönefeld, nu nog een kleine luchthaven voor low-cost-maatschappijen ver zuidelijk van Berlijn, moet vanaf 2011 de enige aeronautische toegangspoort tot de hoofdstad zijn.

Tempelhof was dus gedoemd te sluiten. Het complex getuigt toch niet van een enorme esthetische klasse en ligt bovendien midden in een woonwijk. Het reusachtige ronde gebouw (vol kantoren) en de tarmac zouden samen het grootste overheidsgebouw ter wereld vormen, na het Pentagon en het paleis van Ceaucescu. Een bloeiende wereldstad kan een dergelijke onmetelijke oppervlakte ongetwijfeld veel boeiendere bestemmingen geven.

Wel betwistbaar is het tijdstip van de sluiting. Tot mijn stomme verbazing weet de Berlijnse overheid nog niet wat ze met Tempelhof zal aanvangen. Genoeg ideeën - parken, woningen, zotte torens,... - maar nog geen architect, laat staan een visionair plan. Daarnaast organiseert Duitsland de komende jaren nog een aantal grote evenementen (bvb. het WK vrouwenvoetbal), terwijl de luchthaven in Schönefeld nog aan het uitbreiden is.

Zolang er niks beweegt, staat Tempelhof leeg. Dat verkiest de Berlijnse overheid boven het draaiende houden van een verlieslatende luchthaven. In de overgangsperiode zorgen nog een paar werknemers voor het onderhoud, en negen brandweermannen blijven stand-by.

Maar het doek is dus definitief gevallen. Met een sjiek feest voor 500 vips in de luchthal, zonder het gehoopte grote afscheidsfeest voor alle verslagen Berlijners. Een nieuwe ontgoocheling.